Kamus al-a’lam

Priština

Priština je kasabe, koja se nalazi na severoistoku od Arnautluka, centra Sandžaka, gde se nalaze objekti od istorijskog, kulturnog i komercijalnog značaja. Nalazi se 10 km istočno od železničke pruge Selanik-Mitrovica. Ima prelepu poziciju. Ima 10.638 stanovnika, od kojih je 8.165 muslimanske veroispovesti, dok su ostali različite nacionalnosti. Iako je celokupno stanovništvo albanske nacionalnosti, u Kasabi se uglavnom koristi turski. U Prištini postoji 13 džamija, 5 džamija, 2 medrese, 1 rišdije, 2 iptidaije, 1 za muškarce i 1 za žene, nekoliko sibjanmekteba (osnovnih dečjih škola), 3 javna kupatila i 1 vojna bolnica van grada. Tu je i 500 magacina i prodavnica, 10 pansiona i 2 pansiona. Od džamija tri su velike, od kojih je jednu počeo da gradi sultan Murat II, a dovršio je sultan Mehmed II; dok je druga podignuta po naređenju sultana Mehmeda II Osvajača. Treću džamiju podigla je ovdašnja porodica Jašar-paše. U selu se proizvodi određena vrsta sapuna veoma prijatnog mirisa. Generalno, prištinski Sandžak je ravan. Poljoprivreda nije razvijena, ali poljoprivredni proizvodi zadovoljavaju potrebe zemlje, a deo se izvozi. Posebno ima mnogo drveća i dobrog kvaliteta. Ima pašnjaka i šuma. Zbog toga se stanovništvo bavi uzgojem ovaca, krava, konja i drugih domaćih životinja. Krave su dobre rase. Tilni i drugi bilmeti se proizvode i izvoze. U Prištini se, pored ostalih proizvoda, proizvode tkanine, tepisi i druge stvari od pamuka i lana.

Priština je kasaba koja se nalazi u severoistočnom delu Arnautluka (Albanija). To je glavni grad sandžaka koji je deo Pokrajine Kosovo. Takođe je sedište vilajeta i nalazi se severozapadno od Skoplja, na udaljenosti od 80 kilometara i oko 10 kilometara istočno od železničke pruge od Soluna do Mitrovice. Dobro se nalazi na mestu gde se završavaju planine i počinje Kosovska ravnica. Ima 10.638 stanovnika, od toga 8.165 muslimana, ostale veroispovesti. Iako je stanovništvo u potpunosti albansko, u kasabi se široko govori turski. Priština ima trinaest džamija, pet svetilišta, dve medrese, jednu rušdiju, dva iptidaja, jednu za dečake i jednu za devojčice, nekoliko sibjanmekteba, tri javna kupatila, vojnu bolnicu van grada, oko 500 magacina i prodavnica i deset hostela i hostela. . Od džamija, tri su velike, od kojih je jednu započeo sultan Murat Kan II, a završio je sultan Mehmet Kan II. Drugi je izgrađen po naređenju sultana Mehmeta II Osvajača. Treću je sagradila lokalna porodica, Jašar-pašina. Kasaba proizvodi sapun sa prijatnom aromom. Ovo selo je prvobitno bilo glavni grad kaze, ali je stvaranjem vilajeta Kosovo postalo prestonica celog vilajeta i ostalo prestonica sandžaka nakon prenosa prestonice vilajeta u Skoplje. Pola sata udaljeno od Prištine je mesto gde je sultan Murat I poginuo za veru. Na lokalitetu se nalazi lep tirbe [mauzolej].

Prištinski Sandžak

To je jedan od šest sandžaka koji čine Kosovski vilajet. Na jugu se graniči sa Skopskim sandžakom, na severozapadu sa Jeni Pazarom, na zapadu sa Pećkom i sa Prizrenskim sandžakom koji je deo Manastirskog vilajeta, a na jugu sa Manastirskim vilajetom. Proteže se na udaljenosti od oko 120 kilometara u pravcu jugoistoka i ima širinu od oko 65 kilometara na severozapadu. Uglavnom je ravna. Na istoku i severoistoku se graniči sa Srbijom gde su planine, a na jugozapadu sa Šar planinama. Između njih je reka Lepenac koja protiče kroz Kačaničku klisuru. Na severozapadu su i planine. Najveći deo plodne ravničarske zemlje nalazi se u Kosovskoj ravnici, koja leži kao visoravan i produktivnija je. Iako je plodnost odlična, malo se zemlje obrađuje. Sandžak je visoravan i podeljen je na tri vodena sliva. Najveći deo, koji teče iz Jenog Pazara, sakuplja Ibri, koji sakuplja vode Sitnice, ulazeći u Srbiju i ulivajući se u Moravu. Sitnica, koja preseca Kosovsku ravnicu od juga ka severu, obuhvata Drenicu i mnoge druge tokove. Poseban jugoistočni sliv Sandžaka takođe ulazi u Srbiju i zajedno sa vodama reke Morave uliva se u Dunav. Ova reka, Morava, odvaja skopski sandžak od oblasti Karadak, odvodeći sa sobom nekoliko malih potoka koji teku ka severu. U Srbiju ulazi kod Vranja. U jugozapadnom delu nalazi se i vodeni basen Vardara, koji sakuplja vode Nerodima i Lepenca, protiče kroz Kačaničku klisuru i nastavlja se u Egejsko more. Sandžačko zemljište je plodno. Iako poljoprivreda nije posebno razvijena, ima dovoljno proizvoda za potrebe regiona i veliki deo se izvozi. Zaista, postoji mnogo dobrih vrsta voća. Takođe ima mnogo šuma i pašnjaka, pa ljudi pasu ovce, krave, konje i druge životinje. Goveda su jake rase. Ljudi proizvode i izvoze puter i druge mlečne proizvode. Što se tiče rukotvorina, oni su poznati po izradi pamučne odeće, ćilima i ćilima.

Železnička linija od Soluna do Mitrovice deli Kosovsku ravnicu na dva dela. U Sandžaku živi oko 220.000 stanovnika. Preko dve trećine stanovništva su muslimani, ostalo su katolici, Sloveni i drugi. (…) Kao što se može videti u pregledu ispod, prištinski Sandžak se sastoji od pet kaza koje obuhvataju 860 sela.

Kazaja i broj sela
1. Priština 241
2. Gnjilane 190
3. Preševa 124
4. Vučitrn 125
5. Mitrovica 170
 Ukupno: 860

Samo prištinska kazaja, odnosno prestonica istoimenog sandžaka, ima 241 selo. Broj stanovnika je 60.993 i skoro svi su muslimani.

Izvor: Frashëri, Sami (1984). Vepra 7. Prishtinë: Rilindja, f. 475-476; Rizaj, Skender (1988). Priština tokom vekova XVII–XIX (1912). Në Gjurmime Albanologjike, Prishtinë 27 (18), f. 87–109. Na osnovu štampanog materijala.