Pretraga
Priština, koja se u prvim osmanskim popisima 15. veka javlja kao nahija zavisna od sandžaka Vilčiterina.1 U popisu iz 1530. godine, koji se poklapa sa vladavinom Kanunija sultana Sulejmanija (1520–1566), zabeleženo je kao kaza ovog sandžaka (Vilčiterina), koju su formirale nahije Priština, Morava (teritorija Gnjilana) i Lapi.2 Ovo podizanje Prištine u rang kaza, došlo je kao rezultat privrednog razvoja grada. tokom prva dva osmanska veka što je uticalo i na povećanje broja stanovništva.
Pozivajući se na prve osmanske podatke, Prištinu je tokom 1477. godine činilo 8 nemuslimanskih mahala koje su se sastojale od 285 kuća i 5 kuća 'latinske zajednice' (katoličke), sa ukupno 290 kuća.3 U narednom popisu stanovništva od 1485. godine, u Prištini su upisane 264 nemuslimanske kuće i 10 kuća muslimanske zajednice, ukupno 274 kuće. Tokom 1525–1526. godine bila je 121 muslimanska kuća i 262 nemuslimanske kuće, ukupno 383 kuće 4 Podaci iz 17. i 18. veka ogledaju se u putopisima raznih posetilaca, kao što je slučaj Evlije Čelebije, koji je došao u Prištinu tokom 1660. godine. Prema njegovim rečima, grad Priština se sastojao od 2.060 jednospratnih i dvospratnih kuća. izgrađen od kamena.5 Iako je grad opusteo tokom okupacije uz bok vojske Svete lige (1689–1690), kao i prilikom potonjih napada austrijskih vojski tokom 1737–1739. Francuski konzul u Solunu Feliks Veaujour piše da je Priština krajem 18. veka bila važan centar osmanske uprave i da se sastojala od 7–8.000 kuća.6 U prvom modernom popisu stanovništva Prištine 1831. godine, u 12. mahale U gradu je registrovano 1.828 kuća. Odnosno, komšiluk Velike džamije je imao 146, Pirnazeri 83, Alaaddini 248, Mehmed beji 75, Hasan Emini 154, Jusuf Celebiu 148, Jamia e Vogel 67, Jarar Ceribashi Ceribashi 125, 121. 224 i Hatunije 178. kuća.7 Dok je prema popisu imovine iz prve polovine 19. veka Priština imala 779 muslimanskih kuća, 239 hrišćanskih kuća i 122 kuće iz romsko-aškalijske zajednice poznate kao Kopti, od toga 22 su pripadale muslimanima. vere i 59 da hrišćani. Registrovano je i 6 kuća jevrejske zajednice (Jehud). 8
Ako uzmemo zdravo za gotovo argument da se porodica tokom osmanskog perioda sastojala (u proseku) od 5 članova, onda je približan broj stanovnika Prištine tokom četiri otomanska veka bio sledeći:
Tabela 2.1. Stanovništvo Prištine (1477–1874)
Približan broj stanovnika
|||||||||| 1477 — 1,450
||||||||| 1485 — 1,370
||||||||||||||| 1525/1526 — 1,915
|||||||||||||||||||| 1569 — 2,790
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| 1660 — 10,000
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| 1874 — 13,435
Prištinske mahale tokom veka. KSV–KSKS
Najmanja administrativna jedinica u osmanskom gradu bila je mehala. Kao rezultat toga, podatak o prisustvu mahala u Prištini nalazi se već u prvim osmanskim zapisima. Prema ovim podacima, Prištinu je 1477. godine činilo 9 sela u kojima su živeli hrišćani. Isti kvartovi su se pojavili u dva naredna popisa iz 1487. i 1519. godine. Dok su se u popisu iz 1526. godine pojavile prve muslimanske četvrti, koje su nastavile da rastu i to je bilo rezultat povećanja broja lokalnog stanovništva koji je izabrao islam kao njihova religija. Tako se od 3 mahale, koje su bile u popisu iz 1526. godine, u popisu iz 1544. više nego udvostručio na 7, a 1569. godine je prešao na 11 muslimanskih mahala.
Hrišćanski monasi tokom 1477. i 1569. godine
1477 | 1569 | ||
---|---|---|---|
Metropolit | 34 | Mitropolit | 8 |
Kuçanoku | 50 | Kuçaniko | 63 |
Pojasar | 45 | Pojasar | 33 |
Potoçishte | 34 | Potoçishte | 29 |
Ishtitar | 27 | Ishtitar | 34 |
Virlaçka | 24 | Virlaçka | 39 |
Kusrik | 20 | Kursik | 12 |
Llukar | 27 | Llukar | 27 |
Latinska zajednica | 5 | Latinska zajednica | 6 |
Ukupno | 266 | Ukupno | 251 |
Muslimanski mahali tokom 1526, 1569. i 1844. godine 9
Emri i lagjes | 1526 | 1569 | 1831 | 1844 |
---|---|---|---|---|
Sultan Mehmet Han Gazi (veteran) | 43 | 44 | 146 | 67 |
Bazar džamija | 40 | 12 | 67 | 27 |
Džamija Sinan Bega Mirallaja | 27 | 24 | 121 | 38 |
Madžidi Hasan beg | / | 30 | 129 | 54 |
Emin Alaaddini džamija | / | 38 | 248 | 109 |
Junus Kadi džamija | / | 34 | 255 | 118 |
Jusuf Celebiu džamija | / | 38 | 148 | 70 |
Mesdžid Hasan Emini | / | 16 | 154 | 61 |
Hatunije džamija | / | 12 | 178 | 79 |
džamija Ramadan Caushi | / | 20 | 224 | 92 |
Mehmed-begova džamija | / | 29 | 75 | 29 |
Lagjja Pirnazëri në vitin 1831 i ka 83 familje, kurse në vitin 1844 i kishte 35 familje. Në regjistrimet paraprake kjo lagje nuk figuron.